El Salvador, Orta Amerika’nın küçük bir ülkesi olmasına rağmen, 20. yüzyıl boyunca büyük toplumsal ve siyasi çatışmalar yaşadı. 1980-1992 yılları arasında süren iç savaş, ülkede derin yaralar açtı. Bu savaşta, hükümet destekli güçler ile solcu gerillalar arasında süren çatışmalar sonucunda yaklaşık 75.000 kişi hayatını kaybetti. Savaşın ardından ülkede barış sağlansa da ekonomik eşitsizlik, yolsuzluk ve işsizlik, sosyal sorunların devam etmesine yol açtı.

1990’lı yıllarda ABD’den sınır dışı edilen Salvadorlu gençlerin oluşturduğu çeteler, ülkenin en büyük problemlerinden biri haline geldi. MS-13 (Mara Salvatrucha) ve Barrio 18 gibi çeteler, uyuşturucu ticareti, gasp ve cinayetlerle halkın hayatını kâbusa çevirdi. Bu durum, El Salvador’u 2010’ların başında dünyanın en yüksek cinayet oranlarına sahip ülkelerinden biri yaptı.

Nayib Bukele’nin Liderlik Serüveni

2019 yılında Nayib Bukele, El Salvador’un Cumhurbaşkanı olarak göreve geldi. Bukele, genç ve karizmatik bir lider olarak, geleneksel sağ ve sol partilerin dışında bir figür olarak halkın büyük desteğini kazandı. Göreve geldiğinde üç temel sorunla mücadele edeceğini duyurdu:

1. Şiddet ve çeteler.
2. Ekonomik durgunluk.
3. Yolsuzluk.

Çetelerle Mücadele ve Güvenlik Reformları

Bukele’nin en dikkat çeken başarısı, çetelerin etkinliğini azaltmada izlediği radikal politikalar oldu.

• Plan Control Territorial (Bölgesel Kontrol Planı): 2019’da başlatılan bu plan kapsamında Bukele, güvenlik güçlerini modern ekipmanlarla donattı ve çetelerin gelir kaynaklarını hedef aldı. Banka hesapları donduruldu, çete liderlerine lojistik destek sağlayan kişiler tutuklandı.
• Ağır Güvenlik Önlemleri: 2022’de ilan edilen olağanüstü hâl (OHAL), güvenlik güçlerine geniş yetkiler sağladı. Çete üyelerine yönelik toplu tutuklamalar yapıldı ve yaklaşık 75.000 kişi gözaltına alındı. Bu uygulamalar, cinayet oranlarının %90’dan fazla düşmesine yol açtı. 2023’te birçok gün, ülkede cinayetsiz olarak kayıtlara geçti.
• Yeni Mega Hapishane: Bukele yönetimi, çete üyelerini izole etmek amacıyla 40.000 kişilik dünyanın en büyük hapishanelerinden birini inşa etti. Bu, çetelerin organize suç ağlarını cezaevlerinden yönetmelerini engellemek için önemli bir adım olarak görüldü.

Eleştirmenler, bu önlemleri otoriter bulsa da Bukele’nin politikaları halk tarafından büyük ölçüde desteklendi.

Ekonomik Reformlar ve Bitcoin Deneyi

Bukele, ekonomik reformlarla da dikkat çekti. Ülkenin ekonomik büyümesini hızlandırmak için yenilikçi ve riskli bir adım atarak, 2021 yılında Bitcoin’i resmi para birimi ilan etti.

Bitcoin Başarısı ve Riskler

• Dijital Cüzdan “Chivo”: Hükümet, halka Bitcoin işlemleri için kullanılabilecek bir dijital cüzdan olan “Chivo Wallet”ı sundu. Her vatandaşa 30 dolarlık Bitcoin tanımlandı.
• Bitcoin Şehri: Bukele, volkanik enerji kullanarak madenciliği destekleyen ve düşük vergi oranları sunan bir “Bitcoin Şehri” inşa etme planını duyurdu.
• Yatırımlar: Bitcoin’in resmi para birimi olması, küresel çapta El Salvador’a olan ilgiyi artırdı. Ülkeye turizm ve yabancı yatırımlar çekildi.

Ancak bu politikalar riskli bulundu. Bitcoin’in dalgalı değerleri nedeniyle ekonomi bazen sıkıntıya girdi. Yine de Bukele’nin uzun vadeli hedefleri, El Salvador’u dijital bir finans merkezi hâline getirmek.

Halkın Gözünde Nayib Bukele

Bukele, şeffaf iletişim stratejileri ve sosyal medya kullanımıyla halkın gönlünde taht kurdu. Özellikle Twitter üzerinden direkt olarak halkla iletişim kurarak, geleneksel siyasetçilerin ötesinde bir lider imajı çizdi.

• Popülerlik: Bukele’nin sert politikaları ve başarıları, halkın ona olan desteğini sürekli artırdı. 2023 itibarıyla dünyanın en popüler liderlerinden biri oldu.
• Eleştiriler: İnsan hakları grupları, Bukele’nin uygulamalarını otoriter bulsa da halkın büyük kısmı, güvenlik ve refah karşılığında bu tür politikaları destekliyor.

Bir Başarı Öyküsü mü, Yoksa Riskli Bir Deney mi?

El Salvador, Nayib Bukele’nin liderliği altında, tarihindeki en düşük şiddet oranlarına ve istikrarlı bir ekonomik dönüşüm sürecine ulaştı. Ancak, çetelerle mücadelede uygulanan sert politikaların uzun vadede ne gibi sonuçlar doğuracağı belirsiz. Bitcoin deneyi ise henüz tam anlamıyla değerlendirilmedi. Yine de Bukele’nin liderliği, dünyada dikkatle izlenen bir model hâline geldi.

El Salvador’un hikâyesi, güçlü liderlik ve yenilikçi politikalarla, bir ulusun kaderinin nasıl değiştirilebileceğinin çarpıcı bir örneği olarak tarihe geçiyor.