Batman’ın 12 bin yıllık köklü geçmişe sahip Hasankeyf ilçesinde gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, tarihin derinliklerinden yeni bir hazineyi ortaya çıkardı. 2024 yılında yürütülen kazı çalışmalarında, Geç Roma Dönemi’ne ait olduğu belirlenen 1600 yıllık bir gözyaşı şişesi bulundu. Bu dikkat çekici buluntu, bölgenin zengin tarihine ışık tutarken, arkeoloji dünyasında da heyecan yarattı.

Kazı çalışmaları, Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zekai Erdal başkanlığında titizlikle sürdürüldü. Hasankeyf Kalesi ve çevresinde Temmuz 2024’te başlayıp yıl sonunda tamamlanan kazılarda, toplamda 434 eser gün yüzüne çıkarıldı. Bu eserlerin 20’si envanterlik nitelikte olup Hasankeyf Müzesi’ne teslim edilirken, 414’ü etütlük olarak sınıflandırıldı ve kazı evi deposunda muhafaza altına alındı.

Buluntular arasında en çok dikkat çeken eser ise, Milattan Sonra 4. yüzyıla tarihlenen gözyaşı şişesi oldu. Doç. Dr. Zekai Erdal, bu şişelerin Hristiyanlık öncesi Pagan inanç dönemine ait bir gelenekten geldiğini belirtti. Erdal, “Rivayete göre, eşini kaybeden kişiler gözyaşlarını bu şişelere biriktirip mezarlara bırakırdı. Bu nedenle ‘gözyaşı şişesi’ olarak adlandırılıyor. Şişenin 1600 yıl boyunca sağlam bir şekilde günümüze ulaşması, onun ayrı bir önem taşımasını sağlıyor,” diye konuştu.

Kazılar sırasında ayrıca, Geç Roma Dönemi’ne ait 6×4 metre ölçülerinde bir duvar kalıntısı da ortaya çıkarıldı. Bu bulgu, tarihi kaynaklarda Roma varlığına işaret eden belgeleri destekler nitelikte. Doç. Dr. Erdal, “Önümüzdeki yıllarda bu duvarın izini sürerek Roma Dönemi kalıntılarının tamamını gün yüzüne çıkarmayı hedefliyoruz,” dedi. Büyük Saray olarak adlandırılan yapı kompleksi çevresinde yapılan çalışmalar, İslami dönem mezarlarının kaldırılmasıyla Roma varlığını kanıtlayan önemli ipuçları sundu.

Hasankeyf’in 12 bin yıllık tarihinde Bizans, Sasani, Emevi, Abbasi, Artuklu, Eyyubi ve Osmanlı gibi birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı biliniyor. 2024 kazılarında ortaya çıkan eserler, bu zengin kültürel mirası bir kez daha gözler önüne serdi. Envanterlik eserler Hasankeyf Müzesi’nde sergilenmeye hazırlanırken, etütlük eserlerin eksik parçalarının tamamlanması için çalışmalar devam ediyor.

Bu keşif, Hasankeyf’in sadece Türkiye için değil, dünya arkeolojisi açısından da taşıdığı önemi bir kez daha vurguladı. Gözyaşı şişesi ve diğer buluntular, bölgenin antik dönemdeki yaşam pratikleri ve inanç sistemleri hakkında yeni bilgiler sunarken, Hasankeyf’in turizm potansiyelini artırması bekleniyor. Kazı ekibi, gelecek yıllarda yapılacak çalışmalarla daha fazla tarihi sırrı aydınlatmayı umut ediyor.